Taşıma Şekilleri
Taşıma Şekilleri
1-(EXW) Ex Works, Ex Warehouse (İsmi belirtilen işyerinde teslim)
Satıcı, yeri belirtilen işyerinde (atölye, fabrika, antrepo v.s.) malları alıcının emrine hazır
bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Teslimden sonraki tüm masraf ve
rizikolar alıcıya aittir. Diğer bir deyimle, eğer aksine bir hüküm bulunmuyorsa, satıcı, malları
alıcı tarafından sağlanan araca yüklemek ya da gümrük işlemlerini yerine getirmek zorunda
değildir. Malların, satıcının kuruluşundan alınarak istenilen yere götürülmesiyle ilgili tüm
masraf ve riskler alıcıya aittir. Bu teslim şekli satıcı açısından asgari yükümlülük
içerir.
2-(FCA) Free Carrier (Taşımacıya teslim, adı belirtilen yerde)
Birden fazla taşıma etabı dahil herhangi bir taşıma metodu için kullanılabilir. Satıcı, ihracat
formalitesi tamamlanmış malları alıcının adını verdiği yerde, yine alıcı tarafından ismi
belirtilen taşımacıya teslim etmekle yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. Navlun, Riziko ve
tüm masraflar Alıcıya aittir.
Eğer alıcı tarafından teslim için belirli bir nokta belirtilmemişse, bu durumda satıcı, daha
önce sınırları belirlenmiş bir alan içinde veya yerde malları taşıyıcıya devredeceği noktayı
kendisi seçebilir.Bu terim, çok vasıtalı olanlar da dahil herhangi bir taşıma işlemi için
kullanılabilir. Diğer yükümlülükler FOB teslimindeki gibidir.
3-(FAS) Free Alongside Ship (İsmi belirtilen yükleme limanında gemi yanında teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı, alıcı tarafından ismi belirtilen yükleme
limanında, yine alıcının ismini verdiği geminin yanında ve alıcının belirttiği zamanda malları
hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Bu yer ve zamandan sonraki
Navlun, Riziko ve her türlü masraflar alıcıya aittir.
4-(FOB) Free On Board (İsmi belirtilen sevk limanında gemide teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı, malları alıcı tarafından ismi belirtilen sevk
limanında alıcının belirttiği zamanda ve yine alıcı tarafından ismi verilen geminin küpeştesini
aştığı anda teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Bu yer ve zamandan sonraki Navlun,
Riziko ve tüm masraflar Alıcıya aittir.
Satıcı, malların yüklendiğini tüm detayları ile birlikte alıcıya bildirmelidir. Alıcının
sorumluluğu ise, belirtilen yükleme limanından taşınması için, masraflar kendisine ait olmak
üzere taşıma sözleşmesi akdetmek ve malın gemide teslim edildiği andan itibaren; malın varış
noktasına ulaşıncaya kadar geçen süre içerisinde mala ilişkin her türlü kayıp ve hasarı
üstlenmektir.
5-(CFR) Cost and Freight (Adı belirtilen varış limanında navlun ödenmiş olarak teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Mallar Satıcı tarafından taşıma sözleşmesi yapılmış ve
navlunu ödenmiş olarak varış limanında alıcıya teslim edilmektedir. Malların riski yükleme
limanında geminin küpeştesini aştığı anda Alıcıya aittir.
6-(CIF) Cost Insurance and Freight (Adı belirtilen varış limanında navlun ve sigorta primi
ödenmiş olarak teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcının sorumluluğu Geminin güvertesinde biter.
CFR’dan farkı Sigorta Priminin de satıcıya ait olmasıdır. Fakat bu sigorta asgari riskleri
kapsamaktadır. Duruma göre özel risklerin sigorta kapsamına alınmasını istediği takdirde alıcı
bu hususları satıcı ile yaptığı sözleşmeye dahil ettirmek zorundadır. Sigorta ettirilen değerin
sözleşme tutarının %10 fazlası ile olması gerekir.
7-(CPT) Carriage Paid To (Adı belirtilen varış yerine kadar navlunu ödenmiş olarak teslim)
Birden fazla taşıma etabı dahil herhangi bir taşıma metodu için kullanılabilir. Satıcı, malları
adı belirtilen teslim yerine kadar navlun ödenmiş olarak varış yerinde alıcıya teslim
etmektedir. Belirtilen teslim yerine kadar birden fazla taşımacı kullanılıyor ise mallar ilk
taşımacıya teslim edildiğinde risk satıcıdan alıcıya geçer.
Malların taşıyıcıya aktarılmasından sonra mallar ile ilgili kayıp ve hasar riski, ayrıca bu
teslim işleminden sonra meydana gelebilecek olayların yarattığı bütün ek masraflar satıcıdan
alıcının üzerine geçer.Satıcı, alıcıya malın sigortalanması amacıyla gerekli bilgileri
iletecektir. Alıcının sorumluluğu ise, masraflar kendisine ait olmak üzere gerekli ithal iznini
veya yetki belgelerini almaktır.CFR deniz, CPT ise kara ve diğer taşıma şekillerinde
kullanılır.
8-(CIP) Carriage and Insurance Paid To (Adı belirtilen varış yerine kadar navlun ve sigorta
primi ödenmiş olarak teslim)
Birden fazla taşıma etabı dahil herhangi bir taşıma metodu için kullanılabilir. Satıcı, CPT
terimindeki yükümlülüklerine ilaveten taşımaya ilişkin yük sigortasını yaptırmayı ve primini
ödemeyi de üstlenmektedir.
Taşıma ve sigorta bedeli ödenmiş olarak teslim terimi, satıcının CF terimi ile aynı
yükümlülükleri taşıdığı, ancak bunlara ek olarak, malın taşınması anında kayıp ve/ya hasar
riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlama zorunda olduğu durumu anlatır. Satıcı, sigorta
sözleşmesini akdeder ve sigorta primini öder. Alıcının diğer sorumlulukları CF teslim şeklindeki
gibidir.
CIF deniz taşımasında, CIP ise kara ve diğer taşımacılıkta kullanılır.
9-(DAF) Delivered at Frontier (Sınırda, adı belirtilen yerde teslim)
Satıcı malları ihracat formaliteleri tamamlanmış olarak sınırdaki adı belirtilen yerde fakat
komşu ülkenin gümrüğünden önce alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlüğünü yerine
getirmiş sayılır. ‘Sınır’ ifadesi ihraç ülkesi dahil herhangi bir ülkenin sınırı için
kullanılabilir. Bu nedenle yer isminin verilerek hangi sınırın kastedildiğinin kesinlikle ifade
edilmesi büyük önem taşımaktadır. Öncelikle Demiryolu ve Karayolu ile taşımada kullanılır.
Sınırdaki belirtilen yerden itibaren Navlun Alıcıya aittir. Sınırdan itibaren taşımaya ait
masraf ve sigortanın yapılması konusunda satıcının yükümlülüğü yoktur.
10-(DES) Delivered Ex Ship (Adı belirtilen varış limanında gemide teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı, malları adı belirtilen varış limanında, geminin
bordasında, gümrükten önce alıcının emrine hazır bulundurduğunda teslim yükümlülüğünü yerine
getirmiş olmaktadır. Bu yere kadar olan bütün risk ve masraflar satıcıya aittir.
11-(DEQ) Delivered Ex Quay (Adı belirtilen varış limanında Gümrük Vergisi ödenmiş olarak
rıhtımda teslim)
Rıhtımda teslim terimi, sadece Deniz taşımacılığında veya çok vasıtalı taşıma ile varma
limanında gemiden rıhtıma boşaltılmakla teslim edilecekse kullanılır.
Rıhtım üzerinde alıcı emrine malların hazır bulundurulması ile satıcının yükümlülüğü sona erer.
Satıcı, malların o noktaya kadar taşınmasıyla ilgili vergi, resim ve diğer harçlar da dahil
olmak üzere tüm riziko ve giderleri üstlenir. DEQ teriminin yanına ek kelimeler yazılarak
malların gümrükten çekme sorumluluğunun kime ait olacağı belirtilir. Örneğin; DEQ duty paid’de
vergiler ve gümrükten çekme masrafları ihracatçının, DEQ duty unpaid’de ise bu masraflar
ithalatçınındır.
12-(DDU) Delivered Duty Unpaid (Adı belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmeden
teslim)
Herhangi bir taşıma biçimi için kullanılabilen bu terime göre satıcı, ithal ülkesindeki adı
belirtilen bir yerde malları alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine
getirmiş olmaktadır. O noktaya kadar her türlü risk ve maliyet ile gümrük formalitelerini
sonuçlandırmaya ilişkin maliyet ve riski, fiili ithal sırasındaki vergi, harç ve diğer resmi
giderler hariç satıcı üstlenmektedir. Eşyaların vergileri ödenmemiş olarak alıcının ülkesinde
belirtilen yerde teslimidir.
Bu teslim şekli deniz hariç kara, demiryolu, havayolu taşımacılığında kullanılır.
13-(DDP) Delivered Duty Paid (Adı belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmiş olarak
teslim)
Herhangi bir taşıma biçimi için kullanılabilen bu terime göre satıcı, ithal ülkesindeki adı
belirtilen bir yerde malları gümrüklenmiş olarak alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim
yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. O noktaya kadar her türlü risk ve maliyeti satıcı
üstlenmektedir. Eşyaların vergileri ödenmiş olarak alıcının ülkesinde belirtilen yerde
teslimidir.
Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması, ithal gümrüğünden geçirilmesi için gerekli vergi,
resim ve diğer harçlar dahil olmak üzere riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır. EXW terimi
satıcıya ne kadar az yükümlülük getiriyorsa, DDP terimi de bunun tersine o kadar çok yükümlülük
getirmektedir.